Alles ‘elektrisch’ is het adagium nu de energie transitie ‘van het gas af’ speelt. De combi zonneboilers en pellet cv-ketels voor huiswarmte en tapwater is als alternatief ondergewaardeerd. Juist voor bestaande, veelal matig geïsoleerde huizen met radiatoren- de zogenaamde hoge temperatuurverwarming. Heb je wat geld, investeer dan vooral eerst in huisisolatie van dak, raam en vloer. Maak nu alvast een start, oriënteer je breed op de diversiteit aan producten en subsidies en stap op de duurzaamheidstrein.
Stroompanelen als energiebron en warmtepompen voor huisverwarming zijn hot, ook al wordt er hier en daar gemopperd over capaciteit, lawaai en storingsgevoeligheid. Hoe beter het huis geïsoleerd hoe beter de warmtepomp uit de verf komt. Zo kun je zelf opgewekte stroom volledig benutten voor licht en warmte. Toch zitten er een paar addertjes onder het gras. De afbouw van de zogenaamde salderingsregeling na 2023 en de opslag van opgewekte stroom ten gevolge daarvan.
Wel de lusten
Vanaf 2023 zal de salderingsregeling voor zelf stroom opwekken worden afgebouwd. De reden is dat het Rijk forse belastinginkomsten misloopt. Door deze verkapte subsidie regeling hoef je de via het dak opgewekte kW’s niet zelf te bufferen, maar lever je alle kW’s die je niet direct gebruikt aan het elektriciteitsnet. Er wordt aan het eind van het jaar geplust en gemind en vervolgens afgerekend. Alleen wat je extra hebt gebruikt betaal je het volle pond voor. Alles wat je in de zomer hebt over geproduceerd, consumeer je in de lange, donkere wintermaanden als de stroompanelen minder productief zijn. Een gesubsidieerd systeem van wel de lusten, maar niet de lasten. In de jaren na 2023 wordt de stroomrekening dus geleidelijk aan fors hoger, omdat in de winter dezelfde regeling geldt als voor extra verbruik. Dit gebeurt in fases. Wat je op een dag niet hebt geproduceerd, maar wel consumeert, betaal je daarna het volle pond voor.
Dure accu’s
Dan slaan we de stroom zelf op! Tesla en andere accu-fabrikanten prijzen deze oplossing aan, en milieuorganisaties volgen, hoewel schoorvoetend. Ze kunnen niet anders, omdat alle kaarten op stroom zijn gezet. Het is wèl investeren. Een Li-ion thuisaccu kost momenteel 700 tot 1000 euro per kWh. Maar, zo is de redenering: accu’s worden goedkoper en er komen straks vast goede, meer betaalbare alternatieven. Het is op termijn óf een hogere stroomrekening óf zelf stroom bufferen.
Zonneboilers
Vooral veel minder bekend en bemind dan zonnestroompanelen, zijn zonneboilers. Zonneboilers zien er uit als stroompanelen en liggen -net als stroompanelen- bij voorkeur ook op de zon-zuidzijde van het dak. Ze produceren warm water, wat wordt opgeslagen in een buffervat. Maar qua efficiëntie scoren ze veel beter. Per vierkante meter (vaak schaarse) dakoppervlak is de energieproductie royaal 2 keer zo hoog. Een voorbeeld: vier vlakplaatcollectoren (10 m² leveren ca. 3400 kWh aan warmwater en 13 zonnepanelen (22 m²) leveren ca. 3400 kWh aan stroom. Vacuümbuiscollectoren hebben een nog hogere opbrengst.
Bufferen
Het warme water wordt opgeslagen in een buffervat in schuur, garage of op zolder, om vandaaruit het huis te voorzien van tapwater en cv-water. Een buffervat van 800 liter (ruimtebeslag:H: 1,95xØ1,01 m, zonder isolatieschil kan hij door de deur) slaat maar liefst 50-55 kWh aan energie op Een kWh kost dan 30-40 euro aan investering, afhankelijk van de functies van het buffervat: alleen tapwater of ook het cv-water. Het is een voor de hand liggende investering omdat de hele infrastructuur van leidingen en radiatoren er al ligt.
Extra warmtebron
In de wintermaanden met minder zon en meer bewolking, maar meer warmtevraag is bij zonneboilers, maar vaak ook bij warmtepompen een ondersteunende warmtebron nodig. Een pellet cv-ketel die warm water tot 80°C produceert, een perfecte back-up. Ook aangesloten op het buffervat levert hij pas als de zon het af laat weten en het water in het vat onder een ingestelde minimumtemperatuur is aanbeland. Er wordt op deze manier geen pellet korrel onnodig verstookt. Zomers hoeft er dan helemaal niet te worden bij verwarmd maar ’s winters bij wolken en sneeuw uiteraard wel.
Geavanceerde ketels
Pellet cv-ketels verbranden houtkorrels. Dat doen ze heel efficiënt, wat een rendement tot meer dan 90% tot gevolg heeft. De meest geavanceerde HR- ketels combineren alle functies van een combiketel op gas. Doordat een pellet cv-ketel niet altijd brandt, is soms namelijk een opstart- of ontstekingstijd nodig. Bij douchen niet handig, want 3 minuten onder de koude douche is slecht voor je ochtendhumeur. Een ingebouwd buffervat (bij standalone) en extern buffervat bij zonneboilers is dan de oplossing.
Vervuilend
Er is veel discussie over het milieueffect van verbranden van hout, de grondstof van pellets. De energietransitie kent echter veel (nieuwe) elementen die vervuiling niet 100% afstoppen. Energiecentrales die nu nog voor vrijwel alle stroom zorgen, ondanks slimme groenconstructies, zijn nogal vervuilend, maar denk ook aan de Li-ion accu’s voor elektrische auto’s, waarvan de productie vervuilend is en de recycling beter moet. Gekeurde pellet ketels zijn wat betreft uitstoot tot wel 90-95% schoner dan houtkachels. Dankzij de elektronische aanvoer en gestuurde verbranding gekoppeld aan vakkundige installatie en inregeling. Er komt net als bij aardgas bij pellet verbranden CO2 vrij. Ontegenzeggelijk. De discussie is of dit een versneld natuurlijk proces is en dus niet vervuilend – of juist wel.
Eerst isoleren
Wie van het gas af wil, doet er verstandig aan zich breed te informeren en vooruit te kijken. Zeker in bestaande, matig tot slecht geïsoleerde woningen met radiatoren is er meer mogelijk dan een warmtepomp. Begin met isoleren van dak, ramen tot vloer. Zowel de pellet(cv)ketel als de zonneboilers vallen onder de ISDE-subsidieregeling voor duurzaamheid, waardoor een groot deel van de investering wordt vergoed. Sinds 15 augustus 2019 is er de subsidieregeling energiebesparing eigen huis (SEEH) met een mooie rekentool waardoor je direct ziet wat het subsidiebedrag is als je minimaal 2 energiebesparende maatregelen uitvoert. https://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/seeh/eigenaar-%C3%A9n-bewoner . Wie in de toekomst gasloos wil stoken, zet nu z’n eerste groene stappen.
Ab Oudman
Werkzaam in de duurzaamheidssector